نفخ (Bloat) یا اتساع معده یک بیماری خطرناک و اورژانسی در سگ‌ها است که در صورت عدم تشخیص و درمان سریع، می‌تواند منجر به مرگ شود. در این عارضه، معده سگ به سرعت پر از گاز و مایعات شده و پیچ می‌خورد (GDV – Gastric Dilatation-Volvulus)، جریان خون به اندام‌های حیاتی را مختل می‌کند.

در این مقاله، به 16 نکته کلیدی در مورد شناسایی، پیشگیری و درمان نفخ در سگ‌ها می‌پردازیم:

• ✔️نژادهای مستعد را بشناسید: نژادهای بزرگ و سینه پهن مانند دوبرمن، روتوایلر، ژرمن شپرد، گریت دین و سنت برنارد بیشتر در معرض خطر نفخ هستند.
• ✔️علائم اولیه را جدی بگیرید: بی‌قراری، تلاش برای استفراغ بدون نتیجه، لیسیدن لب‌ها، آبریزش دهان و بزرگ شدن شکم از نشانه‌های اولیه نفخ هستند.
• ✔️به سرعت عمل کنید: اگر هر یک از این علائم را مشاهده کردید، فوراً با دامپزشک خود تماس بگیرید. هر دقیقه در این شرایط حیاتی است.
• ✔️تغذیه مناسب را رعایت کنید: از دادن وعده‌های غذایی حجیم و بزرگ به سگ خود خودداری کنید. بهتر است غذا را در چند وعده کوچک‌تر در طول روز به او بدهید.
• ✔️غذای با کیفیت انتخاب کنید: از غذاهای تجاری با کیفیت و مناسب برای نژاد و سن سگ خود استفاده کنید.
• ✔️از غذاهای حاوی چربی و سویا بالا خودداری کنید: این مواد می‌توانند تولید گاز در معده را افزایش دهند.
• ✔️بعد از غذا ورزش نکنید: حداقل یک ساعت بعد از غذا به سگ خود اجازه ورزش و فعالیت شدید ندهید.
• ✔️آرام غذا خوردن را تشویق کنید: اگر سگ شما غذا را با سرعت می‌خورد، از ظروف مخصوص آرام غذا خوردن (slow feeder bowls) استفاده کنید.
• ✔️از استرس دوری کنید: استرس می‌تواند خطر نفخ را افزایش دهد. سعی کنید محیطی آرام و بدون استرس برای سگ خود فراهم کنید.
• ✔️به آب خوردن سگ توجه کنید: از دادن آب زیاد به سگ قبل و بعد از غذا خودداری کنید.
• ✔️تشخیص دامپزشک قطعی است: دامپزشک با معاینه فیزیکی و انجام رادیوگرافی (اشعه ایکس) می‌تواند نفخ را تشخیص دهد.
• ✔️درمان اورژانسی: درمان نفخ معمولاً شامل خارج کردن گاز و مایعات از معده با بهره‌گیری از لوله معده یا جراحی (گاستروستومی) است.
• ✔️جراحی پیچ خوردگی معده (GDV): در صورت پیچ خوردگی معده، جراحی برای برگرداندن معده به حالت طبیعی و تثبیت آن (گاستروپکسی) ضروری است.
• ✔️مراقبت‌های بعد از عمل: بعد از جراحی، سگ نیاز به مراقبت‌های ویژه از جمله مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها و مسکن‌ها دارد.
• ✔️پیشگیری با گاستروپکسی: در نژادهای مستعد، گاستروپکسی پیشگیرانه می‌تواند خطر پیچ خوردگی معده را کاهش دهد.
• ✔️مشاوره با دامپزشک: برای اطلاعات بیشتر و برنامه‌ریزی مناسب برای پیشگیری و درمان نفخ، حتماً با دامپزشک خود مشورت کنید.

با عمل کردن به این موارد ساده، می‌توانید به حفظ سلامت و تندرستی سگ دوست داشتنی خود کمک کنید.

سلامتی حیوان خانگی شما، اولویت ماست.

16 نکته آشنایی با نفخ سگ و درمان آن

نفخ سگ چیست و چرا خطرناک است؟

نفخ در سگ‌ها که به آن اتساع معده و چرخش معده (GDV) نیز گفته می‌شود، یک وضعیت اورژانسی و تهدیدکننده زندگی است که در آن معده سگ با گاز، مایعات یا غذا منبسط می‌شود. این انبساط می‌تواند جریان خون را به معده و سایر اندام‌ها قطع کند. مهمتر از آن، معده متسع می‌تواند بچرخد (پیچ خوردگی)، که باعث می‌شود جریان خون به طور کامل قطع شود. این چرخش باعث ایجاد فشار بر دیافراگم و در نتیجه مشکل در تنفس می‌شود. سمومی که در معده تولید می‌شوند نیز می‌توانند باعث شوک و مرگ شوند. نفخ بیشتر در نژادهای بزرگ و سینه عمیق شایع است، اما در هر سگی ممکن است رخ دهد.

1. نژادهای مستعد نفخ

نژادهای بزرگ و سینه عمیق مانند ژرمن شپرد، دوبرمن پینچر، روتوایلر، سنت برنارد، گریت دین و ایرلندی ستر، بیشتر در معرض نفخ قرار دارند. البته این بدان معنا نیست که نژادهای دیگر مصون هستند. هر سگی، صرف نظر از اندازه و نژاد، می‌تواند به نفخ مبتلا شود.

2. علائم نفخ را بشناسید

تشخیص زودهنگام علائم نفخ حیاتی است. علائم رایج عبارتند از: تلاش برای استفراغ بدون نتیجه، بی‌قراری، لیسیدن لب‌ها، آبریزش دهان، اتساع شکم (مخصوصا در سمت چپ)، ضعف، تنگی نفس و عدم تمایل به حرکت. اگر هر یک از این علائم را در سگ خود مشاهده کردید، فوراً با دامپزشک تماس بگیرید.

3. رژیم غذایی مناسب، کلید پیشگیری

رژیم غذایی سگ شما نقش مهمی در خطر ابتلا به نفخ ایفا می‌کند. تغذیه با وعده‌های غذایی کوچک و مکرر به جای یک وعده غذایی بزرگ می‌تواند به جلوگیری از نفخ کمک کند. از دادن غذاهای خشک با ذرات کوچک و غذاهای تخمیر پذیر (مانند سویا) که باعث تولید گاز می‌شوند، خودداری کنید.

4. سرعت غذا خوردن را کنترل کنید

سگ‌هایی که سریع غذا می‌خورند، هوای بیشتری می‌بلعند که می‌تواند به نفخ کمک کند. بهره‌گیری از کاسه‌های ضد بلع (Slow Feeder) می‌تواند سرعت غذا خوردن سگ را کاهش دهد.

5. بعد از غذا ورزش نکنید

از فعالیت بدنی شدید بلافاصله بعد از غذا خوردن سگ خودداری کنید. حداقل یک ساعت قبل و بعد از غذا به سگ خود استراحت دهید.

6. استرس را مدیریت کنید

استرس و اضطراب می‌تواند باعث نفخ در سگ‌ها شود. سعی کنید محیطی آرام و بدون استرس برای سگ خود فراهم کنید.

7. از مکمل‌های غذایی با احتیاط استفاده کنید

برخی از مکمل‌های غذایی ممکن است خطر نفخ را افزایش دهند. قبل از دادن هرگونه مکمل به سگ خود، با دامپزشک مشورت کنید.

8. علائم اولیه را جدی بگیرید

اگر سگ شما علائم اولیه نفخ مانند بی‌قراری یا اتساع جزئی شکم را نشان می‌دهد، فوراً به دامپزشک مراجعه کنید. هر چه زودتر درمان شروع شود، شانس زنده ماندن سگ بیشتر است.

9. تشخیص نفخ توسط دامپزشک

دامپزشک با معاینه فیزیکی و انجام رادیوگرافی (اشعه ایکس) می‌تواند نفخ را تشخیص دهد. رادیوگرافی به تعیین اینکه آیا معده چرخیده است یا خیر، کمک می‌کند.

10. درمان فوری نفخ ضروری است

درمان نفخ شامل تثبیت سگ، کاهش فشار معده و تصحیح هرگونه چرخش معده است. این درمان معمولاً با قرار دادن لوله معده (برای تخلیه گاز و مایعات) و/یا سوزن زدن (trocarization) برای سوراخ کردن معده انجام می‌شود.

11. جراحی برای تصحیح چرخش معده

اگر معده چرخیده باشد، جراحی برای بازگرداندن آن به موقعیت اصلی خود ضروری است. در طول جراحی، دامپزشک ممکن است معده را به دیواره شکم بخیه بزند (گاستروپکسی) تا از چرخش مجدد آن جلوگیری کند.

12. مراقبت‌های بعد از جراحی حیاتی است

مراقبت‌های بعد از جراحی شامل نظارت دقیق بر سگ، تجویز داروهای ضد درد و آنتی‌بیوتیک‌ها، و تغذیه با رژیم غذایی ملایم است. رعایت دستورالعمل های دامپزشک برای بهبودی کامل ضروری است.

13. گاستروپکسی پیشگیرانه

اگر سگ شما در معرض خطر بالای نفخ قرار دارد (به دلیل نژاد یا سابقه خانوادگی)، دامپزشک ممکن است گاستروپکسی پیشگیرانه را توصیه کند. این جراحی می‌تواند از چرخش معده جلوگیری کند.

14. نظارت دقیق بر سگ در معرض خطر

اگر سگ شما در معرض خطر نفخ قرار دارد، باید به طور مداوم او را زیر نظر داشته باشید و علائم اولیه را جدی بگیرید. هرگونه تغییر در رفتار، اشتها یا وضعیت فیزیکی باید به دامپزشک اطلاع داده شود.

15. پیش آگهی نفخ

پیش آگهی نفخ به عوامل مختلفی از جمله سرعت تشخیص، شدت بیماری و وضعیت عمومی سگ بستگی دارد. با درمان سریع و مناسب، بسیاری از سگ‌ها می‌توانند از نفخ بهبود یابند.

16. مشورت با دامپزشک

بهترین راه برای جلوگیری و درمان نفخ، مشورت با دامپزشک است. دامپزشک شما می‌تواند بهترین برنامه غذایی و مراقبتی را برای سگ شما توصیه کند و در صورت بروز نفخ، درمان مناسب را ارائه دهد.